1.Η σπηλιά του Σκυλοσόφου στην παραλίμνια της Παμβώτιδας Ιωαννίνων :  Δεν πρόκειται για σπηλιά όπως κάποιες γνωστές, γοητευτικές και αξιόλογες για μελέτη από  σπηλαιολόγους.  Πρόκειται για ένα σημαντικό ιστορικό στοιχείο, και έχει σχέση με την δεύτερη επανάσταση του Διονυσίου Β’ του Φιλοσόφου (ή Σκυλοσόφου) μορφωμένου κληρικού, Επισκόπου Τρίκκης (ή Τρικκάλων)  που με το κίνημα αυτό το 1611, επεχείρησε εις μάτην να ελευθερώσει τα Ιωάννινα από τους Τούρκους, έχοντας μαζί του 1000, άοπλους σχεδόν, αγρότες από 70 χωριά της Θεσπρωτίας.

Αφετερία του κινήματός του υπήρξε η Μονή του Αγίου Δημητρίου Διχουνίου, που  βρίσκεται στο Διχούνι, περιοχή Ροδοβιζίου, και απέχει 40 χλμ. από τα Γιάννινα, στο δρόμο για την Ηγουμενίτσα[1].

Η αποτυχία του πρώτου ετούτου κινήματος στην Ελλάδα, είχε σα συνέπεια να κρυφτεί ο Διονύσιος στην γνωστή περιφραγμένη σπηλιά, στην παραλίμνια οδό των Ιωαννίνων, στον κάθετο βράχο λίγο πιο πέρα από την τοποθεσία κυρά Φροσύνη και προδομένος από Εβραίο, συνελήφθη από τους Τούρκους, που τον έγδαραν ζωντανό.  Οι Χριστιανοί που ως τότε ήταν οι κύριοι του Κάστρου των Ιωαννίνων, εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους και στην συνέχεια επετράπη η εγκατάσταση των Εβραίων αντ’αυτών.

Ακολούθησαν αντεκδικητικές λεηλασίες και σφαγές στα χωριά της Θεσπρωτίας. Το μοναστήρι κατασκάφτηκε και το 1761 χτίζεται ναός, λίγα μέτρα πέρα  από το Μοναστήρι. Σχετικό με το ιστορικό γεγονός είναι το ακόλουθο Δημοτικό μοιρολόγι:

Δεσπότη μου τι σήκωσες τον κόσμο στο σεφέρι

Και ρήμαξαν τα Γιάννενα και ρήμαξεν ο τόπος

……………………………………………………………………….

Και σένα το τομάρι σου το στείλανε στην Πόλη

Να τρων οι κότες πίτουρα, να νταβουλάν οι γύφτοι

Για να ξυπνάει η Τουρκιά, να κάνει Ραμαζάνι.

2. Η σπηλιά του Περάματος, Ιωαννίνων : 4 χλμ. βόρεια των Ιωαννίνων, η σπηλιά στο εσωτερικό του λόφου της Γορίτσας, είναι τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων ετών και είναι συνέπεια των ασβεστολιθικών πετρωμάτων και του υπογείου ποταμού, που διαπερνώντας  τον λόφο, σχημάτισε αυτή την μεγάλη κοιλότητα, που αποτελεί το σπήλαιο.

Η σπηλιά  του Περάματος Ιωαννίνων, είναι η μεγαλύτερη της Ελλάδας ως προς τον χώρο.  Κατέχει 14.800 τ.μ. και είναι η εβδόμη μεγαλύτερη σπηλιά ως προς το μήκος της: 1.700 μ., στον ελλαδικό χώρο.  Κατ’ άλλους το μήκος είναι μόνο 1.110 μ.

Παγκοσμίως γνωστή για την ομορφιά της και την επιστημονική της αξία, απέβη το αντικείμενο επίμονης αρθρογραφίας, στα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Η σπηλιά πρώτη φορά ανακαλύφθηκε από τους κατοίκους του Περάματος το 1940, όταν προσπαθούσαν να βρουν καταφύγια για να κρυφτούν από τους Γερμανούς.  Εξερευνήθηκε πρώτα από τον γεολόγο Γιάννη Πετροχείλου και την σύζυγό του Άννα, το 1941. Στην δεκαετία του 1950, ο χώρος εξερευνήθηκε συστηματικά και χαρτογραφήθηκε  από τους ιδίους.  Η σημερινή ονοματολογία των διαμερισμάτων του, οφείλεται στο ζεύγος  Πετροχείλου, που εξερεύνησε επίσης και τα σπήλαια  Ζηρού της Πελοποννήσου.

Κατά την εφημερίδα τα Νέα[2] ο Κ. Κασβίκης, καθηγητής Σωματικής Αγωγής, έκανε την πρώτη εξερεύνηση προς το εσωτερικό της σπηλιάς, το 1952. 

Σταλαγμίτες και Σταλακτίτες του σπηλαίου του Περάματος, Ιωαννίνων : Υπάρχουν τουλάχιστον δεκατέσσερα διαφορετικά είδη Σταλαγμιτών και Σταλακτιτών, σε παράξενα σχέδια και μεγέθη. Υπολογίζεται ότι οι σταλακτίτες της άρχισαν να δημιουργούνται πριν 2.500 χρόνια και ότι για την δημιουργία ενός εκατοστού  σταλακτίτου, απαιτούνται 35 – 40 χρόνια.  Είναι εντυπωσιακά τα συμπλέγματα των σταλαγμιτών-σταλακτιτών καθώς και οι θάλαμοι, που διακρίνονται συχνά για την ηχητικότητά τους.

Η σπηλιά στην οποία βρέθηκαν οδόντες άρκτου – αρκούδας των σπηλαίων, είχε αφιερωθεί στον Πλούτο και στην Περσεφόνη. Εντός της ζούνε (σήμερα) νυχτερίδες  -περισσότερες αρχικά λιγότερες με το πέρασμα του χρόνου-,  κάποια μικρά ζωΐφια, που μοιάζουν με ακρίδες, είναι τυφλά με κεραίες, ενοχλούνται από το φως και μπορούν να κολυμπούν στο νερό.  Η θερμοκρασία του σπηλαίου 16^ο – 17^ο Κελσίου, είναι σταθερή κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου[3]. Εντός της, υπάρχει φωτισμένος δρομίσκος ενός  χιλ.  με μικρές γέφυρες και σκαλοπάτια[4] για τους επισκέπτες.  Σύμφωνα με το Epirus News ο ίδιος δρομίσκος της σπηλιάς, είναι δύο χιλ. Η ξενάγηση διαρκεί 45’.

Στο Πέραμα υπάρχουν ξενοδοχεία και καλά εστιατόρια για τους επισκέπτες της σπηλιάς. Σε μικρή απόσταση από το Πέραμα βρίσκονται η Αμφιθέα και η Στρούνη από όπου  η θέα προς τη λίμνη, είναι εντυπωσιακή.

3. Η παλαιολιθική σπηλιά Περιστέρι, στο Κουκλέσι της Ηπείρου : Παλαιοντολογικά και γεωφυσικά ευρύματα από το παλαιολιθικό σπήλαιο Περιστέρι, στο Κουκλέσι,  έφεραν στο φως έναν ανθρώπινο σκελετό παιδιού.  Ο σκελετός ήταν καλυμμένος, κατά το σχηματισμό του σπηλαίου, σε ένα φυσικό σωρό, στο πλάγιο τείχος της βαθύτερης στοάς του σπηλαίου που ονομάζεται Κάτω Σπηλιά. Οι  γεωφυσικές έρευνες και ανασκαφές ανέδειξαν την παρουσία παλαιολιθικών αποθεμάτων.  Σε αυτά βρέθηκαν λίθινα αντικείμενα, άνθρακας και μαλακή οργανική ύλη. Δεν βρέθηκαν άλλα αντικείμενα με τον παιδικό σκελετό και έτσι παραμένει άγνωστη η χρονολογική ηλικία του, μέχρις ότου εφαρμοστούν ραδιομετρικές μέθοδοι προς το σκοπό αυτόν. Μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί μέρη του κρανίου, της λεκάνης, των δοντιών  και μακρά οστά από τον παιδικό σκελετό.  Οι γεωφυσικές μέθοδοι που εφαρμόστηκαν σε σχέση με το σκελετό, αποκάλυψαν αποθέματα σταλαγμιτών και κενά κάτω από την επιφάνεια του σπηλαίου[5].

 4. Σπηλιά στα Πράμαντα : Η σπηλιά αυτή είναι σπανίας ομορφιάς, και περιέχει σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Ονομάζεται σπήλαιο Ανεμότρυπας.  Εδώ θα αναφέρουμε και τις πηγές στη «Σκάλα Πραμάντων», που έχουν πόσιμο νερό.

5. Σπηλιά στην Πάργα : Εδώ απαντούν οι καλούμενες σπηλιές του Λύχνου.  Τη μεγαλύτερη σπηλιά που ονομάζεται Αφροδίτη,  μπορεί να την επισκεφτεί κανείς με βάρκα.

 

Υποσημειώσεις

[1] Στο 32^ο χλμ. ανηφορικά προς το Σενίκο, και μέσα από δάσος από κουμαριές, περνώντας το κεφαλοχώρι Ραδοβίζι (υψόμετρο 550μ.) απαντά το μοναστήρι που είναι άγνωστο πότε ιδρύθηκε.

[2] Περιοδικό της εφημερίδας: Τα Νέα, «διακοπές», Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου, 2005.

[3] Σύμφωνα με το περιοδικό Διακοπές στην εφημερίδα τα Νέα, Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2005, σ.6,  η θερμοκρασία στο σπήλαιο του Περάματος φτάνει στους 18^ο Κελσίου και στα ύδατά του στους 14^ο.

[4] Κάπου είχαμε μετρήσει με το μικρότερο από τους γιους μου, σε επίσκεψή μας, το 2002, 160 σκαλοπάτια.

[5] (Hellenic Society for Archaeometry /Athens Greece, may 28-31 2003 / National Hellenic research Foundation / Lecture Hall “Leonidas Zerva” /Α. Βαρτσιόκας (Dept. of History and Ethnology, Democritus University of Thrace, Komotini Greece) / Π.Στεφανόπουλος, Μ. Παπαϊωάννου, Θ. Λιόσης (Laboratory of Geophysics,  Section of applied Geology and Geophysics, Department of Geology, University of Patras, Patra Greece).